Hai una cosa que paez que ta quedando clara de cara a cómo va a ser la composición de la próxima Xunta Xeneral del Principáu: nun va haber mayoríes absolutes. Y non solo eso, sinón que fadrán falta pautos de multitúes (más de dos) porque per un llau ruémpense los bloques tradicionales cola entrada de nuevos invitaos y per otru, si nos fiamos de la tónica dominante nes encuestes, vamos movemos nunes folgures peraxustaes.

Asina ye, mientres qu'hai xente esmolecida pol aciertu de les encuestes (de les que vais permitime que seya mui escépticu, sumando a la so tradicional falta de fiabilidá'l fechu de que movémonos nunes diferencies que son persensibles a los márxenes d'error que manexen), de quien ye'l primeru y quien ye'l segundu, seya esto na práutica irrelevante pensando en cómo se puede influir nel gobiernu saliente.

Nun hai qu'olvidar con estes condiciones, que la importancia final nun la tien la suma d'escaños propia, sinon les posibles combinaciones col restu de fracciones, col curiosu collateral de que a un partíu nun-y interesaría tanto'l so propiu resultáu aisláu como'l mesmu en rellación al restu de fuercies.

Sé qu'hasta agora nun fici equí más qu'un repasu d'obviedaes, pero la práutica pre-electoral da a entener que estes obviedaes nun son tales. Siguen presentándose propuestes y formes de mayoríes que difícilmente pueden tener encaxe nun marcu de negociaciones, lo mesmo que se tan posponiendo la toma de posiciones necesaries de cara a arrancar compromisos y cambios más a llargu plazu que pueden facer que la fuerza de la marea lleve per delantre'l futuru d'esos futuribles castiellos.

Les consecuencies d'esta coxuntura son (sedríen) curioses. Dientro d'una dinámica na que les nueves fuerces refuguen un etiquetáu izquierda-derecha, paez que va a ser la suma d'estos dos bloques y los posibles "tresfuguismos" nesa exa los que definiríen el dominiu parlamentariu. La entruga ye si'l votante va a tener esto claro cuando faiga usu de la papeleta, porque como buena política de bandos y cola concentración de votos que se taría dando, nun se vota tantu a favor como escontra. ¿Y escontra qué votamos? ¿Escontra un bipartidismu asentáu? ¿Escontra un posible gobiernu de dereches (izquierdes)?

Falo de bipartidismu porque, anque n'Asturies esta afirmación pueda ser más cuestionable, la práutica política asturiana ye ayena a Asturies: nun ye más qu'un allargamientu de la práutica política central nun cotu menos onde unos señores xueguen nes tierres que-yos dexa'l rei pal so divertimentu col enfotu d'un cachín de poder y ¿por qué non? ser quien dacuando a allegase un pocu más a la corte que tien como referencia. Y nun nos llevemos a engañu, nun falo equí nin d'independentismu o unionismu sinon a un meru sucursalismu que fai del fechu autonómicu un meru plató secundariu o una trinchera d'una llucha que tien el so campu de batalla a 400 kilómetros y nun ta venceyada a unos supuestos intereses comunes estatales sinon a la capacidá personal de medrar.

Esti fechu de l'alienación política asturiana taría espeyáu nel fechu de que l'electoráu asturianu seya especialmente sensible al marketing políticu estatal convirtiéndose na punta de llanza d'organizaciones como Podemos enantes de ser quien a asoleyar un discursu nel país, que les organizaciones de carácter llocal o asturianu que nun tengan referente con capacidá de salir nos medios acullá'l negrón se vean mermaos, qu'un partíu títere como'l PP asturianu que nin pincha nin corta siga aspirando a tener un resultáu aceptable o que organizaciones con una implantación perprobe como Ciudadanos tean falando de sacar 3 o 4 diputaos.

La cuestión de la crítica a la exa izquierda-derecha ye tamién curiosa. Siendo Asturies un país con una implantación del discursu d'izquierdes tradicionalmente mayoritaria, paecería que l'ataque al poder dende posiciones progresistes nun necesitaría mázcares sinon que tendría muncho más fácil trabayar con un discursu con menos eufemismos y más fondu pa llograr axuntar unos cuadros fuertes y unes bases numberoses. Nun ye'l casu. Si bien la tercer vía de Ciudadanos que trabaya esi discursu cola so aproximación dende la derecha puede ser comprensible y ta llegando a facese un nome de marca blanca pa puxar poles polítiques lliberales ehí onde'l PP yá ta descartáu; puede ser que Podemos tenga topao nella más una fonte de problemes que d'oportunidaes. Sicasí, el desgaste políticu del PSOE como partíu de gobiernu y como partíu con conexón coles realidaes que diz representar sumada a la eterna segunda llinia d'Izquierda Xunida, sigue siendo'l so filón de votos cimeru.

Nun dexa de ser simpático, como vienen siñalando dalgunos, qu'haiga dos acercamientos al discursu "nin izquierda nin derecha" y venga caún precisamente de cada cabu d'esa exa qu'aseguren nun reconocer. La realidá ye necia a pesar del cinismu de cualquier llinguaxe políticu.

¿Y cual ye'l papel que queda a les clases populares nesti contestu? Los movimientos sociales y populares, cada vez más alloñados de la práutica política que se mueve no mediático y nuna dialéctica que dificilmente ye quien a dar un nome y, poro, soluciones a los problemes que se presenten paez qu'observa nuna actitú de posa cuál puede ser el so papel nesti nuevu escenariu una vez que les organizaciones que dicíen capitalizar a nomaos movimientos pasaron a la arena político asumiendo les sos formes y les sos prioridaes, les fuercies tradicionales d'izquierda intenten dixerir tantu movimientu y nun se ve más que'l llombu y la papeleta del restu cada cuatro años.

Quiciás nesti momentu de pautos, de midimientu de fuerces y de balanza de votos, topen una oportunidá los movimientos que viven al marxen del electoralismu pero qu'al empar nun pueden ser ayenos al parlamentarismu pola naturaleza de les sos propies vindicaciones pa facese oyer. Quiciás. O quiciás seya otra vuelta de tuerca que posponga los naguares a nuevos momentos y nueves táctiques que puedan llegar, o non.

De xeme'n cuandu presta volver pel chigre porque, vamos ser sinceros, hai coses y estaos de la nación que nun se pueden iguar dende otra parte. Y amás en tiempu preelectoral, qu'axunta a la primavera pa facemos ferver les cabeces y dalgún qu'otru xeniu.

Lo que más me presta del chigre ye la simplicidá que contaxa pa falar de temes que'n cualquier otru parlamentu del país tendríen unes complicaciones descomanaes.

Complicaciones descomanaes por exemplu como'l tema de la oficialidá de la llingua asturiana (entiéndase asociada a ella la del gallegu asturianu), esa reclamación política cola qu'una parte d'asturianos s'enfoten en poner enriba la mesa pates arriba cuando tamos comiendo, perdón, negociando.

La esperiencia diz que nel peor casu el debate sobre la oficialidá nun chigre allárgase tanto como seya necesario desplicar en qué consiste y en que non, y cómo aceptar la necesidá d'implementala tien un primer pasu obviu y pernecesariu en sentase a falar que forma-y damos. Normalmente l'argumentu fina con un "-pues si la quieren ¿por qué nun-yos la dan y yá ta?" nuna esclariadora tercer persona alloñadora qu'escueye paradóxicamente estes lletres pa espresalo y non otres. Pero vamos dexar lo diglósico pa otra ronda.

El casu ye que los argumentos p'afirmar la oficialidá y pasar a esi siguiente pasu nun apaecen pel chigre (sacante pa reclamos identitarios con arume a neftalina y paliu), pero surden de secute dende escaños y persones pensantes. Ye curioso cómo la política torna tantes veces nel arte de crear problemes o d'usar xuegos de pallabres pa defender o tapecer intereses que poco tienen que ver colo común desplaza la suposición de la función de deliveración y solución de problemes que-y asociamos al exerciciu políticu.

"Faime'l favor y echa otru culete que toi poniéndome más intensu de la cuenta y nun ye plan".

Munches veces, lo sensato impón tamién prioridaes. Una cuestión prioritaria ye estudiar cómo gastar 600 millones d'euros (ye increible lo fácil que lo escribimos unos y que lo gasten otros pa la incapacidá que tenemos el 90% de comprender verdaderamente esa cantidá) nun tren d'alta velocidá qu'axunte Avilés, Uviéu y Xixón. Y too ello ensin pensar cómo enllazalu a la via de fuga mesetaria que muerre en La Pola Ḷḷena (de momentu). Supongo que ye una cuestión de priodaes y xacíu común pensar en cómo facer una isla d'alta velocidá d'unos 50km de diámetru que da-y una solución a un conflictu llingüísticu.

Prioritario tamién ye dar inglés de cualquier forma (nun tengo claro que deprendelo lo seya tamién, visto lo visto). Supongo que da valor social el forzar la segregación que xustifique un itinerariu nel que nun existe malpenes preparación por parte del profesoráu, l'alumnáu o la sociedá'n xeneral. ¿Qué ye eso d'iguar l'enseñu de llingües nel que nenos que parten d'un contestu diglósicu puedan superar les torgues que tienen pa la espresión n'asturianu y castellanu? Quiciabes ye por corteza de mires pero tovía nun vi forma de deprender meyor a comprender y utilizar un conocimientu o habilidá que s'enfotare en olvidar o inorar otra habilidá complementaría. Pero ¡que sé yó! que tendrá que ver la clase col enseñu...

Tamién ye imprescindible gastar miles n'euros n'asesoramientu en campañes pa facer marca. Pa diferenciase, porque claro ¿acasu n'Asturies existe dalgún códigu de comunicación que faiga identificable con ella non namás el mensaxe como cola forma? Dalgún espertu topará dalgún ye cuestión de dar con él. Sinon siempre podemos volver al "Paraisu Natural", que oi, lo que funcionó una vez...

Y podría siguir, la verdá ye qu'Asturies ta enllena de prioridaes que se despachen nesti chigre con una velocidá p'ablucar. Asina qu'acabamos rápido con elles y darréu ponémonos colo importante.